هوش مصنوعی چیست؟معرفی هوش مصنوعی
فرآیند اندیشه و تفکر و طرز کار مغز از گذشته‌های بسیار دور مورد توجه فیلسوفان و دانشمندان در همه جای جهان بوده‌است. یونانیان باستان عقیده داشتند که می‌توان در یک بدنهٔ مکانیکی مغزی ساختگی قرار داد. یکی از اسطوره‌های یونان یک غول آهنی بود که مغزی مکانیکی داشت.خدایی از جنس برنز!
البته یونانیان فراتر از افسانه‌ها هم رفته بودند و برای ساخت آدم آهنی دست به کار شده بودند. در آثار به جا مانده از آنان قطعات مکانیکی پیچیده‌ای کشف شده بود که نشان می‌دهد آن‌ها در تلاش برای ساخت یک مغز مکانیکی بوده‌اند. در اوایل قرن هفدهم ریاضی‌دانان مهمی مانند رنه دکارت و گوتفرید لایبنیتس، مشغول منطقی کردن فرآیند تفکر با استفاده از علائم ریاضی بودند. پیچیدگی این موضوع دانشمندان عصر حاضر را نیز به خود مشغول کرده است.
آلن تورینگ (Alan Turing) یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزهٔ هوش مصنوعی است و بسیاری مقاله‌ای که او در سال ۱۹۵۰ منتشر کرد را تولد هوش مصنوعی می‌دانند. او همچنین تست تورینگ را پیشنهاد داد که معیاری برای تشخیص هوشمندی ماشین است.آزمون تورینگ
تورینگ همچنین در زمینه یادگیری تقویتی (که در ادامهٔ دوره با آن بیشتر آشنا می‌شویم) و الگوریتم‌های ژنتیک گام‌های مهمی برداشت.
یکی از اولین پروژه‌های عملی هوش مصنوعی، ایده گرفتن از مفهوم شبکهٔ عصبی و نورون‌ها بود. دو نفر از دانشجویان دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۵۰ اولین شبکهٔ عصبی مصنوعی را که شامل ۴۰ نورون بود ساختند. نورون‌ها واحد‌هایی یک‌شکل در مغز هستند که پیام‌های عصبی را منتقل می‌کنند. جالب است بدانید شبکه‌های عصبی مصنوعی جدید که از آن‌ها برای طبقه‌بندی تصاویر استفاده می‌شود دارای هزاران نورون هستند!
باخت کاسپاروف، قهرمان شطرنج جهان، از سیستم deep blue باعث شد تا هوش مصنوعی در کانون توجه قرار گیرد. این سیستم که توسط IBM طراحی شده بود؛ در اولین مسابقه در سال ۱۹۹۶ کاسپاروف پیروز شد اما در رقابت بعدی که در سال ۱۹۹۷ اتفاق افتاد، deep blue توانست کاسپاروف را شکست دهد.
فلسفه هوش مصنوعی
احتمالا فیلم ماتریکس که در سال ۱۹۹۹ ساخته شده‌است را دیده‌اید. ماجراهای فیلم در دنیایی اتفاق می‌افتد که واقعی نیست و دشمنان نئو انسان نیستند ولی هوشمندانه عمل می‌کنند. سه‌گانهٔ ماتریکس یکی از سری فیلم‌های محبوب برنامه‌نویسان است.
هوشمندیِ ساختگی از گذشته برای نویسندگان و فیلم‌سازان جذابیت خاصی داشته و به طرق مختلف از آن در آثار خود استفاده کرده‌اند. هوشمندی را می‌توان با اشکال مختلفی تعریف کرد. در کتاب معروف «هوش مصنوعی، یک رویکرد مدرن » دیدگاه‌های مختلف از دو بعد مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از منظر اول هوشمندی یا در رفتار است یا در تفکر و از منظر دوم هوشمندی در انسان‌گونه بودن یا در منطقی بودن (rationality) است. اگر همهٔ حالات را در نظر بگیریم به چهار تعریف زیر می‌رسیم. هوش مصنوعی چیزی است که:
- منطقی فکر کند.
- منطقی رفتار کند.
- مانند انسان فکر کند.
- مانند انسان رفتار کند.
البته در مورد تعریف تفکر یا کار منطقی هم ابهاماتی وجود دارد. آیا کار منطقی همان کار درست است؟ کار درست چیست؟ از نظر نیچه کاری درست است که منجر به افزایش قدرت شود و افلاطون فضیلت را از دید اجتماع بررسی و تعریف می‌کند. می‌بینید که استفاده از هر تعریف نتیجه‌ای کاملا متفاوت در پی خواهد داشت!
فرض کنید هوشمندی مورد نظر خود را انتخاب کردیم. قدم بعدی ساخت عامل هوشمند (intelligent agent) است. عامل می‌تواند سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری باشد و بر حسب محیطی که عامل قرار است در آن مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند دارای اجزای مختلفی باشد. برای مثال، عاملی که با انسان در ارتباط است باید توانایی دریافت و درک زبان طبیعی را داشته باشد و عامل فیزیکی ممکن است نیازمند بازوهای حرکتی برای انجام اعمال انتخابی باشد.
هوش مصنوعی سال‌های بسیاری مورد توجه محققان و دانشمندان بوده اما در سال‌های اخیر به مرحله عملیاتی شدن رسیده و به یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های دانش و مهندسی بدل شده است. در آینده‌ای نه چندان دور، ربات‌هایی که از انسان، قابل تشخیص نیستند افزایش خواهند یافت. خودتان را آماده کنید!
برای مطالعه مقاله تفاوت بین علم داده، یادگیری ماشین(machine learning) و هوش مصنوعی چیست؟ بر روی لینک کلیک کنید.
یک دیدگاه